Władza rodzicielska a kontakty z dzieckiem
Wielokrotnie dochodzi do sytuacji, że pozbawienie (ograniczenie) władzy rodzicielskiej jest utożsamiane z jednoczesnym pozbawieniem możliwości osobistych kontaktów danego rodzica z dzieckiem.
Nic bardziej mylnego, albowiem władza rodzicielska oraz prawo do kontaktów każdego rodzica z dzieckiem są kwestiami od siebie odrębnymi.
Przede wszystkim na władzę rodzicielską składają się następujące elementy:
- sprawowanie pieczy nad dzieckiem;
- sprawowania pieczy nad majątkiem dziecka,
- wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
Kontakty rodzica z dzieckiem obejmują zaś w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Jednak co najbardziej istotne – prawo do osobistej styczności z dzieckiem mają rodzice nawet pozbawieni władzy rodzicielskiej, chyba że styczność tę zakaże lub ją ograniczy sąd opiekuńczy (art. 113 k.r.o.) (Uchwała SN z 26.09.1983 r., III CZP 46/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 49).
Należy jednak pamiętać, że sposób realizowania kontaktów dzieckiem może wpłynąć na zakres posiadanej władzy rodzicielskiej, albowiem art. 111 § 1 k.r.o. normuje m.in. rażące zaniedbywanie obowiązków w stosunku do dziecka, polegające głównie na braku zainteresowania rodzica dzieckiem, tj. nierealizowanie kontaktów, które stanowi, jak się wskazuje w większości przypadków, główną przyczynę pozbawienia władzy rodzicielskiej; tym samym ocena wykonywania kontaktów wpływa bezpośrednio na wykonywanie władzy rodzicielskiej (J. Zajączkowska-Burtowy [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023, art. 113.).
Powyższe nie zmienia jednak faktu, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem jednego z rodziców, jednocześnie odbiera mu prawo do realizowania kontaktów z dzieckiem, a wynika to z tego, iż kontakty z dzieckiem nie są elementem wykonywania władzy rodzicielskiej i prawo do nich jest niezależne od jej posiadania. Nie każde więc postanowienie sądu określające tymczasowo sposób wykonywania tych kontaktów stanowi o ograniczeniu władzy rodzicielskiej. W trybie art. 107 § 1 k.r.o. możliwe jest wszak uregulowanie tych kontaktów, nawet z wyraźnym ograniczeniem praw w tym zakresie ojcu lub matce, przy pozostawieniu pełni władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom (J. Zajączkowska-Burtowy [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023, art. 113.).
Może więc dojść do sytuacji, że rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej będzie miał możliwość osobistego kontaktu z dzieckiem.
